فرصت قدم زدن در سواحل آرام و خاطره انگیز و لذت بردن از آبی نیلگون خلیج فارس در میان مرجان‌های زیبا و حیات دریایی شگفت انگیز، آنچنان مغتنم است که همواره مروارید خلیج فارس و بهشت خانواده‌ها یعنی کیش زیبا را به مقصدی اصلی برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
جزیره‌ای که از زمان‌های قدیم منطقه تجاری بین چین، ایران و اروپا بوده است و درسال‌های اخیر هم به دلیل موقعیت خاص گردشگری خود و اضافه شدن فرصت‌های بی نظیری که از قِبَلِ منطقه آزاد شدن بدان افزوده شده، حالا در کانون توجه ایران‌گردان و جهان‌گردان قرار دارد.
کیش اگر در گذشته فقط مکانی ارتباطی برای مبادلات تجاری بود، امروز کانون صنعت گردشگری در بین جزایر کشور لقب گرفته و این فرصتی گرانبها برای تمامی سرمایه گذارانی است که در کنار یک سرمایه گذاری سودمند به دنبال رونق اقتصادی جزیره و در نگاهی کلی‌تر رونق کشورمان هستند.
**ورقی از تاریخ کیش
با پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه‌ها به کیش به‌عنوان جزیره‌ای انحصاری و صرفاً محلی برای مقاصد و تفریحاتی خاص به جزیره‌ای برای عموم مردم تغییر کرد تا در سایه حمایت‌های مادی و معنوی، این جزیره تحقق بخش منطقه‌ای باشد که بتواند گوی سبقت را در حوزه‌های مختلف گردشگری، از دیگر رقبا برباید.
روند پرشتاب توسعه کیش از دهه هفتاد تاکنون نشان از عزم جدی مسوولانی دارد که با تکمیل زیر ساخت‌های جزیره کوشیده‌اند زیرساخت‌های سرمایه گذاری را تکمیل کرده و فضا را برای گسترش پروژه‌ها و طرح‌های مختلف گردشگری مهیا کنند.
حالا کیش در گذر چند دهه تلاش و کوشش در نقطه‌ای ایستاده که در کنار تمامی ظرفیت‌های ایجاد شده گردشگری خود، باید با اتخاذ تصمیماتی درست، جاذبه‌ها و فضای گردشگری جدیدی را با کمک شایسته‌تر به سرمایه گذاران، در کیش زیبا به‌پا دارد، موضوعی که اهمیت آن در رقابت با سایر گزینه‌های گردشگری منطقه، ضرورت آن به‌شدت احساس می شود.
**ورود گردشگر، کلید واژه پیشرفت و قلب تپنده حیات کیش
ایران به‌لحاظ جاذبه‌های گردشگری در میان ده کشور برتر جهان قرار دارد، سهم جمهوری اسلامی ایران از بازار گردشگری جهان، به حد مطلوبی نرسیده و بر اساس آمارهای اعلامی چیزی در حدود هشت صدم درصد است، اما جزیره کیش چه سهمی رادرصنعت گردشگری کشور برعهده دارد؟
بر اساس اظهار نظرهای مسوولان گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش در سال های متمادی برنامه ریزی در جزیره، در سال ۱۴۰۴ می بایست سالانه چهار میلیون گردشگر به کیش بیایند، موضوعی که مرتضی بانک مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد کشور این میزان را در روز ۲۰ آبان “روز کیش” تا ۸ میلیون نفر هم پیش بینی کرده است.
جزیره کیش درحالی باید با برنامه ریزی مناسب و افزایش جذب گردشگران خارجی به این سمت حرکت کند که در سال‌های گذشته آمار ورود گردشگران به‌ویژه گردشگران خارجی به کیش کاهش یافته است.
ضعف عملکرد دستگاه‌های متولی گردشگری و شرکت‌های خصوصی نیز ورود گردشگران خارجی را کاهش داده است. اگر نهادهای متولی دست به‌دست هم دهند و تبلیغات گسترده‌ای را در کشورهای خارجی و به‌خصوص کشورهای مسلمان آغاز کنند می‌توان موجب افزایش ورود گردشگران خارجی شد.
**حذف موانع گردشگرپذیری و سرمایه گذاریِ کیش، ضرورتی اجتناب ناپذیر
نوع دید دولت‌ها به کیش خود مساله‌ای مهم است که توسعه این جزیره مرجانی را درگیر دست اندازهای باید و بایدها و نبایدهایی کرده و در کنار تحریم‌های خارجی یک مشکل مهم داخلی است. به‌نظر می‌رسد دولت‌هایی که روی کار می‌آیند هر کدام با نوع نگاه خاص خود و با تفاسیر مطلوب خود، نسبت به قوانین مناطق آزاد، هیچ یک به صورت دقیق و ریشه‌ای به دنبال توسعه مستمر جزیره و پایان دادن به مشکلات آن نبوده‌اند.
به‌نظر می‌رسد وقت آن رسیده که قانون مدیریت مناطق آزاد به صورت کامل اجرایی شده و مسیری را دنبال کند که با تغییر دولت‌ها، این مسیر متوقف نشود.
تجربه فعالیت بانک‌ها در مناطق آزاد سایر کشورها نشان داده که بانک ها به‌عنوان یکی از پایه‌های حمایت و رشد سرمایه گذاری باید مستقل بوده و حتما مسیر استفاده آنها از منابع خارجی بدون مشکل وجود داشته باشد.
حال اگر از خودمان بپرسیم در عمر توسعه جزیر کیش کدام بانک ها توانسته‌اند به معنای واقعی کلمه مستقل باشند؟ جوابمان حتما منفی خواهد بود، یعنی هیچکدام.
کافی است تنها نگاهی به فعالیت بانک‌های خودمان در کشورهای همسایه مثل امارات و به‌طور مشخص در دبی بیاندازیم، چرا که این بانک‌ها به‌صورت مشخص از منابع خارجی استفاده کرده و تسهیلات هم که به سرمایه‌گذاران مخصوصاً ایرانی‌ها پرداخت می‌کنند نرخ سود شش تا هفت‌درصدی دارد.
اما همین بانک‌ها در مناطق آزاد سود تسهیلات‌شان از سرزمین اصلی بیشتر و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد است. این میزان سود تسهیلات برای کسی که می‌خواهد در این مناطق سرمایه‌گذاری کند اصلاً توجیه اقتصادی ندارد و امنیت سرمایه‌گذاری را از بین برده است.
مشکل دیگر مربوط به قیمت‌های سفر به کیش است که هر خانواده‌ای این روزها وقتی به سفر به کیش فکر می‌کند، نخستین مانع پیش روی آنها قیمت بلیط‌ها و پس از آن هزینه‌های اقامت و تفریحات جزیره است.
شاید بتوان با کنترل و نظارت بیشتر بر آژانس‌های مسافرتی در تهران و مراکز استان‌ها و ارائه بسته‌های حمایتی گردشگری قیمت ها را کنترل کرد. هرچند شناور شدن قیمت بلیط هواپیما در کشور، چندان کار کارشناسانه‌ای نبود، اما با افزایش رقابت واقعی خدماتی در بین شرکت‌های هواپیمایی، می‌توان لااقل قیمت بلیط‌ها را کاهش داد.
**حذف محدودیت‌های مالیاتی
قوانین متغیر مالیاتی هم دیگر مانع مداخله‌گر تحقق سرمایه گذاری‌های پایدار در مناطق آزاد به‌ویژه کیش است. قوانین مالیاتی در مناطق آزاد سایر کشورها نشان می‌دهد که این مناطق با محدودیت‌های مالیاتی روبه‌رو نیستند ولی در ایران محدودیت‌های ۱۵ ساله و سپس ۲۰ ساله برای سرمایه‌گذارانی که تمایل به انجام و حضور پایدار دارند هیچ سودی ندارد.
اگر نگاهی به مشکلات اقتصادی در کشور و تحریم‌های اعمال شده بیاندازیم متوجه می‌شویم گردش مالی سرمایه گذاری در کشور دستخوش تغییرات نامطلوبی شده است و به‌همین دلیل یک پروژه بزرگ در کیش چندین سال طول می‌کشد تا به بهره برداری برسد و بعد از آن مسیر بازدهی آن هم به چند سال زمان نیاز دارد.
همین موضوع فرصتی را برای سوددهی مطلوب سرمایه گذار باقی نمی‌گذارد و این تبدیل به مانعی دیگر در توسعه کیش می‌شود و به تبعیت آن در نبود سرمایه گذاری‌های جدید، اکثر سفرها به کیش بار دیگر تکرار نخواهد شد و این یعنی ضربه خوردن ماموریت اصلی جزیره کیش.
**همسو شدن با مسیر جدید گردشگری جهانی
رویگرد تازه توریسم در جهان تحت عنوان «دوران نوین توریسم» شرایطی را به‌وجود آورده که براساس آن محصولات جهانگردی باید در بازارهایی با رقابت بسیار فشرده عرضه شوند و تقاضاهای پیچیده و متنوع را با قیمت های مناسب و استاندارد پاسخ دهند.
بازاری با رقابت کامل در این صنعت شکل گرفته که دولت ها و سازمان‌هایی می‌توانند در این میدان به حیات خود ادامه دهند که هم قابلیت روزافزون داشته باشند و هم بتوانند با افزایش کیفیت و رقابت، با تصمیم سازی و تصمیم گیری درست، راه حضور گردشگر و ترقی خود را هموار کنند.
جزیره کیش هم از مهمترین اهداف گردشگری ایران است که چرخ اقتصادی گردشگری است و بر محور هتلداری، موسسات توریستی و همچنین مراکز خرید، رستوران ها، حمل و نقل عمومی که عمدتا بر حوزه گردشگری است می چرخد و باید همه این حوزه ها در قالب بازار رقابتی شرایط و خدمات خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند تا از بازار پرسود گردشگری بی بهره نمانیم.
**روز کیش، فرصتی گرانبها برای تغییر نگاه‌ها
مشکلات و موانع ادامه حیاتِ شادابِ جزیره کیش شاید تعداد بیشتری باشد اما شرح موانعی که ذکر آنها رفت، می‌تواند منجر به دیگر مشکلاتی شود که اهداف گردشگری در کیش را محقق نکند. به‌هرحال حالا با تعیین روز ۲۰ آبان به‌عنوان روز کیش، امیدها برای توجه ویژه به مناطق آزاد و ویژه‌تر به کیش زنده شده است.
نامگذاری این روز در واقع دلیلی برای فکر کردن بیشتر به این کیش زیبا است.
هر کسی در جایگاه خود از یک فعال رسانه‌ای گرفته تا ساکنان، فعالان اقتصادی، هتلداران، کارمندان، کسبه و بالاخره مسوولان، باید با تغییر نگاه خود به کیش و فرار و رهایی از روزمرگی در فعالیت ها و تصمیم گیری‌ها، بتوانیم روزهای طلایی را برای تنها جزیره توسعه یافته کشور در قلب خلیج تا ابد فارس فراهم کنیم.
به امید آن روز.
یادداشت | زهرا افسرده / کارشناس ارشد حقوق نفت و گاز و روزنامه نگار
