مردم روهینگیا (روهینجا / Rohingya) در استان راخین میانمار، مسلمانان سنی مذهب هستند که شمارشان در کشور میانمار با جمعیت ۴۸.۷ میلیون نفری و با اکثریت بوداییان، به ۱.۱ میلیون نفر می رسد.
تقریبا تمام مردم روهینگیا در استان راخین واقع در ساحل غربی میانمار ساکنند. استان راخین یکی از محرومترین استانهای میانمار است و اغلب مسلمانان روهینگیا در اردوگاهها زندگی می کنند و بدون اجازه دولت مرکزی اجازه خروج از استان راخین و سفر را ندارند.
به باور برخی تاریخ دانان و گروه های فعال روهینگیا، آنان از قرن ۱۲ میلادی در مناطق فعلی اشان در میانمار ساکن شده اند. اغلب مسلمانان روهینگیا اما حدود یکصد سال پیش بین سالهای ۱۸۲۴ تا ۱۹۴۸ در زمان حاکمیت بریتانیا بر منطقه از هند و بنگلادش به کشوری که اکنون میانمار شناخته می شود برای کار مهاجرت کردند.
اعضای این اقلیت در میانمار تبعه خارجی تلقی میشوند و قربانی انواع بسیاری از تبعیضها از جمله کار اجباری، اخاذی، محدودیت در رفت و آمدها، قوانین ظالمانه ازدواج و مصادره ارضیشان قرار دارند. همچنین در حوزه تحصیل و دیگر خدمات عمومی و اجتماعی در محدودیت قرار دارند. از سال ۲۰۱۱ میلادی با انحلال شورای نظامی که برای حدود نیم قرن در میانمار حکومت میکرد، تنشها میان گروههای مذهبی در این کشور افزایش یافت. جنبش راهبان بوداییهای ملیگرا در سالهای اخیر همواره نفرت و کینهها را افزایش داده و مسلمانان روهینگیا را تهدیدی برای میانمار قلمداد میکنند که ۹۰ درصد جمعیت این کشور بودایی هستند.
بر اثر حملات وحشیانه ارتش میانمار به روستاهای محل استقرار مسلمانان روهینگیا طی روزهای گذشته خانههای مسلمانان را به آتش کشیده و با اعمال فشار از طریق کشتار مردان و به اسارت بردن و حتی تجاوز جنسی به زنان و دختران، زمینه «کوچ اجباری» آنان به بنگلادش را فراهم کند.
تاریخی سراسر آزار و محرومیت
جنبش میانمار به سوی دموکراسی که در سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شد، تنشهای سرکوبشده، تنشهای نژادی و مذهبی را میان بوداییها و مسلمانان روهینگیا در استان راخین ایجاد کرد. در سال ۲۰۱۲ میلادی خشونتهای شدیدی در کشور میان این دو گروه مذهبی آغاز شد که دستکم ۱۹۲ کشته بر جای گذاشت و باعث آوارگی ۱۴۰ هزار تن که اکثرا روهینگیایی بودند، از خانههایشان به کشورهای همسایه به ویژه بنگلادش شد، این آوارگی اجباری برخی از آنها را به دست قاچاقچیان انسان انداخت. در اکتبر ۲۰۱۶ دور جدید از خشونتها شکل گرفت و با حمله گروهی مسلح به مراکز مرزی در شمال استان راخین ارتش عملیاتی نظامی را آغاز کرد. نیروهای امنیتی میانمار به ارتکاب جنایاتی فجیع از جمله تجاوز جنسی متهم شدند و دهها هزار غیرنظامی از روستاهایشان گریختند.
پس از حمله گروههایی شبه نظامی از مسلمانان روهینگیا به پایگاههای مرزی در منطقه در تاریخ نهم اکتبر ۲۰۱۶، ارتش میانمار عملیات پاکسازی را در استان راخین آغاز کرد. این ارتش یک ماه بدون هیچ نتیجهای تلاش کرد اهالی این روستاها را تحت فشار بگذارد تا شورشیان را تحویل دهند. این شیوه روزهای ۱۲ و ۱۳ نوامبر در روستای دار جی زار و روستای یای خات چاونج در نزدیکی آن تغییر کرد و ارتش عملیاتی بزرگ را علیه غیرنظامیان آغاز کرد، شاهدان عینی در روهینگیا از کشته شدن ۶۰۰ تن خبر دادند و سازمان ملل نیز در گزارشی که فوریه منتشر شد احتمال داد که صدها تن در این عملیات به قتل رسیدهاند.
خشونتها روز جمعه گذشته دوباره شدت گرفت و در طول یک هفته نزدیک به ۴۰۰ کشته برجای گذاشت که یکی از بدترین موجهای خشونت علیه اقلیت روهینگیا بود. ارتش میانمار مدعی است که این اقدام، عملیات پاکسازی علیه تروریستهای افراطی اجرا شد و نیروهای امنیتی آموزشهایی برای حفاظت از غیرنظامیان دیدهاند. اما روهینگیاییهایی که به بنگلادش گریختهاند، از سوزاندن و کشتار با هدف طرد آنها از میانمار سخن میگویند.
ارتش میانمار روز پنجشنبه اعلام کرد که درگیریها و عملیات نظامی منجر به کشته شدن نزدیک به ۳۷۰ روهینگیایی، ۱۳ نیروی امنیتی، دو مسؤول دولتی و ۱۴ غیرنظامی شد.
منابعی در سازمان ملل اعلام کردند که با گذشت یک هفته از آغاز این موج از خشونتها حدود ۶۰ هزار روهینگیایی از میانمار به بنگلادش فرار کردهاند. بنگلادش بیش از ۴۰۰ هزار تن از پناهجویان روهینگیایی را در اردوگاههایی محقرانه در نزدیکی مرز با میانمار اسکان داده و بارها از میانمار خواسته پناهجویان روهینگیایی را بازگردانده و علل مشکلات آنها را بر طرف کنند. بنگلادش سهشنبه گذشته از هماهنگی عملیات نظامی مشترک با نیروهای میانمار برای مقابله با مسلمانان روهینگیایی در استان راخین خبر داد.
دالایی لاما و سوچی برندگان جایزه صلح نوبل بازیگران جنایات روهینگیا
انتقادهای جهانی از نسلکشی در میانمار، بار دیگر جایزه صلح نوبل را زیر سوال برد. فجایع انسانی علیه مسلمانان روهینگیا فشار دیگر کشورها علیه حکومت میانمار را افزایش داده است. رفتار دولت میانمار با جمعیت یک میلیونی مسلمانان این کشور به بزرگترین چالش «آنگ سان سوچی» برنده جایزه صلح نوبل و رهبر دوفاکتوی میانمار تبدیل شده است. با آنکه تصور میرفت با به قدرت رسیدن «آن سوچی» در میانمار، اوضاع مسلمانان بهبود یابد، ولی نه تنها بهبود نیافته بلکه حتی بر شدت و دامنه جنایات ارتش، پلیس و افراطیون بودائی علیه مسلمانان افزوده شد. رفتار میانمار با اقلیت مسلمان این کشور بزرگترین چالش سوچی است. انتقادها از سوچی که ریاست حزب حاکم را بر عهده دارد، آنقدر بالا گرفته که برخی خواستار پس گرفتن جایزه صلح نوبل از او شدهاند.
سکوت دالایی لاما رهبر بوداییان جهان و دیگر برنده جایزه صلح نوبل نیز در برابر چنین جنایات وحشیانه ای جای بسی تأمل دارد. تاثیرپذیری دالایی لاما از سیاستهای ضد اسلامی کاخ سفید و تلاویو نقش تعیین کنندهای در قتل عام مسلمانان دارد. در جولای ۲۰۱۲ در حالی که مقلدان و معتقدان دالایی لاما در حال کشتار مسلمانان روهینگیا بودند؛ او در یک سفر معنوی به کشمیر به سر میبرد. دالایی لاما در این سفر ضمن رسیدگی به اوضاع پیروانش برای صلح و حل و فصل مناقشات دعا میکرد در حالی که در گوشه دیگری از شبه قاره عدهای دیگر از پیروان این عابد بودایی مشغول سر بریدن کودکان و تجاوز گروهی به زنان بیدفاع بودند. سخره آن که او در این سفر هیچ اشارهای به آنچه که پیروانش در میانمار انجام میدهند نکرد و همین سکوت را ادامه داد.